El Gordo, Caga Tio, Cabalgata, Portal de Belen – to tylko kilka z obco brzmiących zwyczajów hiszpańskich w okresie Bożego Narodzenia. Zachęcamy do zgłębienia wiedzy na temat tradycji świątecznej na Półwyspie Iberyjskim, na którym nie tylko pogoda odbiega od tego do czego jesteśmy przyzwyczajeni w grudniu Polsce.
Część z obrzędów na Półwyspie Iberyjskim jest nam dobrze znana z racji tego, że Hiszpania jest krajem katolickim. Jego mieszkańcy również siadają do wigilijnej wieczerzy, chodzą na pasterkę, zdobią swoje domy szopkami, znajdziemy jednak kilka różnic oraz charakterystycznych obyczajów, którymi szczyci się każdy z regionów. Pierwszym z nich jest wyjątkowe świętowanie przybycia Trzech Króli, to dla Hiszpanów jest główne święto w okresie bożonarodzeniowym.
W hiszpańskiej tradycji nie ma zwyczaju zostawiania prezentów pod choinką przez Świętego Mikołaja. Zamiast tego upominki dawane są dzieciom 6 stycznia przez Reyes Magos, Trzech Króli (Melchiora, Gaspara i Baltazara). W nocy 5 stycznia mędrcy paradują przez całe miasta ze swą świtą pomocników oraz zwierząt i obdarowują dzieci słodyczami. Ten pochód, znany jako cabalgata, to tradycja świąteczna, której po prostu nie można przegapić będąc w Hiszpani. Kiedy dzieci wracają do domów, zostawiają buty, aby królowie mogli wypełnić je prezentami. Tradycja ta jest jednak coraz częściej nieprzestrzegana, teraz dzieci dostają prezenty zarówno w Boże Narodzenia, jak i na święto Trzech Króli.
Dobrze wiemy, że Hiszpania słynie z pysznego jedzenia, nie inaczej sprawa wygląda w Boże Narodzenie, gdzie mamy okazję skosztować wspaniałych świątecznych specjałów. Główny posiłek crimbo zwykle odbywa się 24 grudnia, w Wigilię Bożego Narodzenia. Suto zastawiony stół, a na nim obowiązkowo szynka serrano, a także owoce morza i ryby, które również odgrywają dużą rolę w świątecznym menu, zwłaszcza krewetki królewskie. Ta jak na prezenty trzeba czekać do święta Trzech Króli, tak również na danie główne, którym jest roscón de reyes, czyli ciasto wypełnione bitą śmietaną z kandyzowanymi owocami na jego wierzchu oraz fasolką i figurką zapiekaną w środku ciasta. Jeśli zdobędziesz kawałek z małą zabawką, będziesz mieć szczęście przez cały rok, ale jeśli twój kawałek zawiera fasolę, będziesz musiał zapłacić za roscón w przyszłe święta!
Hiszpańska loteria narodowa stanowi bardzo ważny punkt w czasie świąt Bożego Narodzenia, który stał się tradycją, w której uczestniczą wszyscy obywatele, co czyni ją największą loterią na świecie. Świąteczna loteria jest tak duża, że nadano jej przydomek El Gordo, co oznacza gruby, z powodu ogromnej ilości gotówki, którą można wygrać. Odbywa się 22 grudnia, co roku od 1812, a zwycięskie liczby ogłaszane są w trakcie transmisji na żywo, co więcej są śpiewane przez dzieci!
Tradycja stawiania szopek betlejemskich jest nam dobrze znana. Również w Hiszpani jest to bardzo popularna ozdoba. Portal de Belén to powszechna dekoracja świąteczna, którą wiele sklepów i domów decyduje się wystawić. Jest popularniejsza nawet od choinki. Do wzniesienia szopki wykorzystywane są małe modele oraz figurki. W całym kraju odbywa się wiele jarmarków świątecznych, na których możemy spotkać osoby specjalizujące się w ręcznie robionych ikonach - od małego Jezusa przez Trzech Mędrców, aż do stada owiec.
Prima aprilis jest nam znaną tradycją, jednak obchodzimy ją 1 kwietnia, kiedy to Hiszpanie 28 grudnia stroją sobie wzajemnie z siebie żarty. Jest to związane z Día de los Santos Inocentes – dniem niewinnych świętych, to wtedy Herod mordował niewinne dzieci, próbując także zabić nowonarodzonego Jezusa.
Każdego grudnia rodziny katalońskie ozdabiają drewnianą kłodę czapką, oczami, nosem i nogami. Jest ona przechowywana w domu lub ogrodzie, przykryta kocem, aby nie zmarzła. Ten stwór nazywany jest Caga Tio, co można by przetłumaczyć jako „wydalający pieniek” i tak w rzeczywistości jest. Od 8 grudnia stworek jest karmiony jedzeniem, aby w Boże Narodzenie dzieci zebrały się wokół kłody i zaczęły bić ją kijami. Podczas walenia śpiewają piosenkę, prosząc Caga Tio, aby podarował im cukierki. Po zakończeniu piosenki dzieci ściągają koc, aby odkryć, że ten ukrywa pod nim smakołyki.
Warto w czasie świąt odwiedzić miasta na wybrzeżu Costa Blanca. Każde z nich oferuje wyjątkowy jarmark świąteczny. Szczególnie wart uwagi jest targ rzemiosła w Alicante, które trwa od 17 grudnia do 6 stycznia. Wiele lokalnych twórców i artystów wystawia tam swoje specjały, jest to idealne miejsce na zakup oryginalnych prezentów. W Torrevieja co roku naprzeciwko ratusza stawiana jest imponująca szopka z ponad 900 figurkami. Jeśli ktoś decyduje się na pozostanie na Costa Blanca na Sylwestra to odpowiednim do tego miejscem będzie Benidrom, który szczyci się niezapomnianymi imprezami noworocznymi.
